HALUKSY - korekcja palucha koślawego i palców młotkowatych
Haluksy są chorobą zwyrodnieniową objawiającą się deformacją stawu dużego palca u stóp oraz powodującą ból i zaburzenia chodzenia. Choroba zdecydowanie częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn. Jest to zmiana ustawienia palucha stopy, która polega na odchyleniu jego osi w stronę palca drugiego. Paluchowi koślawemu towarzyszą często inne zniekształcenia samego palucha, pozostałych palców oraz całego przodostopia. Często współwystępuje również z inną deformacją stopy – młotkowatością (grzbietowe wygięcie) palców sąsiadujących – która rozwija się z powodu napierania dużego palca na pozostałe. Ponadto paluch koślawy prawie zawsze współistnieje z płaskostopiem poprzecznym, które ma wpływ na rozwój haluksów. Często pojawia się również metatarsalgia, czyli bóle pod pozostałymi kośćmi śródstopia. Deformacja może mieć różny stopień nasilenia.
Leczenie haluksów może być przeprowadzone na wiele sposobów. Nie ma jednej uniwersalnej metody, którą można zastosować. W zależności od stopnia zaawansowania, przyczyny powstania i deformacji towarzyszących chirurg dobiera technikę właściwą dla konkretnej stopy. Generalnie operacja polega najczęściej na usunięciu wyrośli kostnej u podstawy palucha, przecięciu i ustawieniu w prawidłowym położeniu oraz zespoleniu metalowymi łącznikami kości, a także odpowiednim uwolnieniu i rekonstrukcji przykurczonej torebki stawowej, ścięgien oraz więzadeł. Podobne metody stosuje się przy korekcji palców młotkowatych. Dobór odpowiedniej techniki operacyjnej jest ustalany przez ortopedę, między innymi na podstawie wyników badań obrazowych.
Po operacji należy przestrzegać zaleceń lekarskich oraz zgłaszać się w wyznaczonym terminie na kontrole pooperacyjne. Konieczna jest codzienna zmiana opatrunków, zgodnie z instrukcjami przekazanymi przez lekarza prowadzącego. Rany nie mogą mieć kontaktu z wodą – podczas zabiegów higienicznych należy więc zabezpieczyć stopę przed zmoczeniem. Zaleca się też stosowanie zimnych okładów, które zmniejszają obrzęki i dolegliwości bólowe. Często wskazane jest chodzenie w specjalnym bucie ortopedycznym przez okres ok. 5-6 tygodni. Czasami ortopeda może zalecić stosowanie specjalnego stabilizatora, wkładek lub obuwia z szerokimi noskami przez kolejny miesiąc. Po operacjach paluchów koślawych stóp ustala się indywidualny program rehabilitacji. Program zależy od przyczyny dolegliwości oraz metody zastosowanego leczenia operacyjnego. Powrót do pracy następuje zwykle w okresie 2 tygodni od operacji. Bardziej aktywny tryb życia można wdrożyć po 4 – 6 tygodniach – zazwyczaj tyle czasu potrzeba, aby odzyskać pełną sprawność. Kierowanie pojazdami jest możliwe dopiero po odzyskaniu pełnej kontroli nad ruchami stopy.
Czynniki mające wpływ na powstawanie palucha koślawego:
- predyspozycje genetyczne,
- niewydolność aparatu więzadłowo –torebkowego, np. uogólniona wiotkość stawowa,
- płeć żeńska,
- noszenie nieodpowiedniego obuwia (na wysokich obcasach, z wąskimi noskami),
- nadwaga,
- choroby zapalne, np. reumatoidalne zapalenie stawów,
- zaburzenia neurologiczne, np. niedowłady, przykurcze mięśniowe,
- przebyte urazy stawu śródstopno-paluchowego.